پيام وزير خارجه ايران به 1+4:
آماده مذاكره باشيد
مخالفان برجام در واشنگتن خطاب به تهران: جو بايدن اختيار قانوني را براي ارايه تضمين به شما ندارد
گروه ديپلماسي| روسيه، چين، فرانسه، آلمان، بريتانيا و البته ايالات متحده امريكا منتظر تعيين تاريخ از سوي ايران براي آغاز مذاكرات وين هستند. سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت خارجه ايران روز دوشنبه اعلام كرد كه تهران تا پايان هفته جاري تاريخ ازسرگيري مذاكرات در وين را اعلام خواهد كرد اما هنوز از مشخص شدن اين تاريخ خبري نيست. در ميانه انتظارها براي بازگشت به وين، حسين اميرعبداللهيان به كرونا مبتلا شده و البته مشخص نيست كه آيا ديداري با علي باقري، معاون سياسي خود نيز داشته كه در اين صورت علي باقري نيز بايد پيش از برگزاري هرگونه جلسه مذاكراتي در وين، با رعايت قرنطينه از عدم ابتلا به كرونا مطمئن شود. در حالي كه به گفته سخنگوي وزارت خارجه، حال اميرعبداللهيان خوب است و از قرنطينه امور مربوطه را پيگيري مي‌كند، بامداد سه‌شنبه پيام توييتري اميرعبداللهيان به 1+4 و ايالات متحده منتشر شد. حسين اميرعبداللهيان در يك رشته توييت نوشت: «كاخ سفيد درخواست مذاكره با ايران را مطرح مي‌كند و ادعاي آمادگي بازگشت به برجام را دارد، ولي همزمان تحريم‌هاي جديد عليه افراد و شركت‌هاي ايراني اعمال مي‌كند. ما به دقت رفتار آقاي بايدن را مي‌سنجيم. هدف «مذاكره»، حرف زدن محض نيست، بلكه توافق ملموس و احترام به منافع متقابل است. 1+4 براي مذاكره مبتني بر رعايت منافع و حقوق متقابل آماده باشد.»
سخنان اميرعبداللهيان را مي‌توان واكنش به زنجيره‌اي از اظهارنظرها از سوي رييس‌جمهور و وزير خارجه ايالات متحده در چند روز اخير دانست. جو بايدن و آنتوني بلينكن كه به منظور شركت در نخستين اجلاس حضوري گروه 20 پس از شيوع كرونا در رم به سر مي‌بردند در مجموع ديدارها و مصاحبه‌هاي حاشيه‌اي توپ را به زمين ايران انداخته و موضع‌گيري‌ها را به دو محور محدود كردند: 1. ايالات متحده همراه با تروييكاي اروپايي آماده بازگشت به وين و ازسرگيري رايزني‌ها براي احياي برجام بوده و نوبت تهران است كه تصميم بگيرد. 2. دولت فعلي تضمين مي‌دهد كه تا زماني كه ايران به تعهدات برجامي عمل مي‌كند، واشنگتن نيز به اجراي تعهدات خود ادامه بدهد.
اين ادعاها در حالي از سوي مقام‌هاي امريكايي مرتبا تكرار مي‌شود كه از زمان روي كار آمدن دولت بايدن در ژانويه 2021 تاكنون نه تنها سياست فشار حداكثري امريكا عليه ايران حفظ شده بلكه دامنه تحريم‌ها عليه ايران به بهانه فعاليت‌هاي منطقه‌اي و توانمندي موشكي نيز توسعه پيدا كرده است. در حالي كه طرف مقابل، ايران را به تلاش براي خريد زمان بيشتر متهم مي‌كند تهران از واشنگتن مي‌خواهد كه براي نشان دادن حسن نيت خود دست به اقدامي عملي بزند. حسين اميرعبداللهيان تاكنون چندبار پيشنهاد كرده كه امريكا براي نشان دادن اين حسن نيت با آزادسازي بخشي از اموال بلوكه شدن ايران موافقت كند.
به گزارش «اعتماد»، سخنگوي وزارت خارجه در حالي وعده اعلام تاريخ ازسرگيري مذاكرات وين را داده كه علي باقري، معاون سياسي وزير خارجه مي‌گويد در سفر اخير به بروكسل و مسكو با مقام‌هاي اتحاديه اروپا و روسيه درباره چالش‌هاي پيش روي مذاكرات وين در 6 دور گذشته گفت‌وگو كرده و همتاي چيني خود را هم از طريق تماس تلفني در جريان قرار داده است. به نظر مي‌رسد كه ايران و 1+4 دو روايت متفاوت از 6 دور مذاكرات وين از فروردين تا ابتداي تير ماه 1400 را قبول دارند. در حالي كه تيم جديد مذاكره‌كننده ايران مي‌گويد از نقطه بن بست وارد مذاكرات وين نخواهد شد، 1+4 وجود بن بست در اين مذاكرات را رد مي‌كنند. اين اختلاف روايت‌ها تا بدانجا است كه حتي روسيه ادعا مي‌كند در جريان 6 دور مذاكره در وين 90درصد مسائل حل شده بود. به نظر مي‌رسد كه در حال حاضر اصلي‌ترين مساله براي ايران ليست افراد و نهادهايي است كه دولت جو بايدن حاضر به رفع تحريم آنها نيست و حدود يك سوم از ليست موجود افراد و نهادهاي ايراني تحت تحريم امريكا را شامل مي‌شود. مساله ديگر ارايه تضمين از سوي ايالات متحده براي عدم تكرار سناريوي خروج از برجام است. تضميني كه واشنگتن مي‌گويد به دليل ساختار سياسي آن و اختيارات كنگره و همچنين رييس‌جمهور بعدي امكان ارايه آن را ندارد. تهران براي خروج از بن بست درباره اين موضوع در جريان مذاكرات وين از 1+4 خواسته بود كه امريكا را وادار به طولاني‌تر كردن زمان لازم براي خروج شركت‌ها و كمپاني‌هاي بين‌المللي (از چندماه به چند سال) از ايران در صورت تكرار سناريو خروج امريكا و بازگشت تحريم‌هاي يكجانبه كند. پيشنهادي كه به گفته كاظم غريب‌آبادي، نماينده پيشين ايران نزد سازمان‌هاي بين‌المللي در وين با مخالفت امريكا رو به رو شد. مساله رفع تحريم تسليحاتي ايران كه در قالب يكي از دستورهاي اجرايي دونالد ترامپ صادر شده بود نيز يكي ديگر از مطالبه‌هاي ايران است كه به نظر مي‌رسد دولت بايدن قصد رفع آن را ندارد. در حالي كه تهران مي‌گويد واشنگتن بايد براي ازسرگيري مذاكرات وين نشانه مثبتي ارسال كند اما 1+4 از ايران مي‌خواهد كه براي صحبت درباره موارد مورد اختلاف به پاي ميز مذاكره در وين بازگردد.
همزمان سخنان جو بايدن درباره ضمانت شفاهي به ايران درباره عدم خروج دولت او از برجام تا زماني كه تهران به تعهداتش عمل كند با واكنش مخالفان هرگونه مصالحه در ساختار سياسي امريكا روبه رو شده است. «تد كروز»، نماينده جمهوري‌خواه ايالت تگزاس در پيامي در توييتر در اين باره نوشت: «جو بايدن از هيچ اختيار قانوني براي دادن چنين تعهدي برخوردار نيست. هر توافقي با ايران چنانچه به تاييد سنا نرسد و به معاهده تبديل نشود -چيزي كه بايدن مي‌داند اتفاق نخواهد افتاد- بار ديگر توسط هر رييس‌جمهور جمهوري‌خواه ديگر در آينده پاره خواهد شد.»به گزارش «اعتماد»، «سعيد خطيب‌زاده» سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در توييتر با اشاره به توييت «تد كروز» سناتور جمهوري‌خواه نوشت: جهان حقيقتا به آنچه آقاي كروز بدان اعتراف مي‌كند واقف است: اينكه رژيم‌ها در واشنگتن سركش هستند. اين مسووليت رييس‌جمهور امريكاست كه جامعه بين‌الملل -از جمله تمامي اعضاي برجام- را قانع كند كه امضايش واقعا معنايي دارد. اين امر مستلزم تضمين‌هاي عيني است. هيچ‌كس چيزي كمتر از اين را نمي‌پذيرد.
روزنامه وال‌استريت ژورنال چند روز پيش در گزارشي به اين موضوع پرداخته بود كه درخواست ايران براي اخذ ضمانت از امريكا درخصوص عدم خروج دوباره از برجام چگونه به عاملي براي ايجاد بن‌بست در مذاكرات تبديل شده است. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، طبق نوشته وال‌استريت ژورنال، موضع امريكا به درخواست ايران چنين است: «موضع محوري امريكا كاملا روشن است. [از نگاه امريكايي‌ها] برجام سندي است كه روي آن توافق شده است. [در اين توافق] هيچ ضمانتي داده نشده كه طرفي هرگز از آن خارج نشود. اين، يك توافق سياسي با تعهدات سياسي بوده است. اگر ايران مي‌خواهد توافق را تغيير دهد، امريكا هم خواسته‌هاي خودش را دارد.»
«مارك دابوويتز»، مديرعامل لابي صهيونيستي «بنياد دفاع از دموكراسي» كه يكي از مشاوران دولت سابق امريكا در امور ايران بود هم در واكنش به وعده بايدن نوشت: «وعده بايدن، كاملا بي‌ارزش است مگر آنكه با رضايت و توصيه سنا به تصويب رسيده و به معاهده تبديل شود.»
علاوه بر اين، گروهي از نمايندگان كنگره طرح‌هايي ارايه كرده‌اند كه خواستار منوط كردن بازگشت امريكا به برجام به كسب مجوز از كنگره است. به عنوان نمونه، «كريس استوارت»، قانونگذار ايالت «يوتا» تير ماه سال جاري طرحي معرفي كرد كه خواستار جلوگيري از رفع هرگونه تحريم عليه ايران مگر در صورت كسب مجوز از كنگره است. پيش از آن، گروهي از نمايندگان مجلس سناي امريكا هم طرحي ارايه كردند كه در صورت تصويب، هر گونه توافق با ايران در موضوع برنامه هسته‌اي را به كسب مجوز از نهاد قانونگذار امريكايي منوط مي‌كند. «ران جانسون»، نماينده جمهوري‌خواه ايالت ويسكانسين در مجلس سنا و ۲۱ نفر ديگر از سناتورهاي جمهوري‌خواه اين طراح را ارايه كرده‌اند. اين گروه از سناتورها مي‌گويند توافق با ايران توسط دولت «جو بايدن» بايد به شكل معاهده باشد. طبق قوانين امريكا، معاهده‌ها بايد به تاييد دو سوم اعضاي مجلس سنا برسند.
به گزارش فارس، رسانه نومحافظه‌كار واشنگتن‌فري‌بيكن، يكي از اهداف معرفي اين طرح را ارسال پيامي به ايران دانسته بود مبني بر اينكه هر گونه توافق با دولت بايدن چنانچه به تصويب كنگره نرسد، از شانس اندكي براي بقا در دولت بعدي امريكا برخوردار خواهد بود.
مشاور امنيت ملي امريكا:
اولويت واشنگتن احياي برجام است
«جيك ساليوان» مشاور امنيت ملي امريكا در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه آيا واشنگتن در زمان بازگشت به مذاكرات «وين» براي احياي برجام، تلاش مي‌كند تا برنامه هسته‌اي ايران را در انزوا قرار دهد يا اينكه اين مذاكرات همچنين برنامه موشكي ايران و فعاليت‌هاي منطقه‌اي را نيز در برخواهد گرفت، گفت: «رويكرد ما تلاش براي بازگشت به برجام بر پايه پايبندي در قبال پايبندي است كه به مفهوم آن است كه بر مجموعه‌اي از آن موضوعات متمركز مي‌شويم و سپس از آن به عنوان يك پايه و اساسي براي رويارويي با طيف وسيعي از نگراني‌هايي كه درباره رويكرد ايران داريم، استفاده مي‌كنيم كه اين شامل برنامه‌هاي موشكي ايران و فعاليت‌هاي منطقه‌اي نيز مي‌شود.»
به گزارش فارس، مشاور امنيت ملي امريكا سپس درخصوص تلاش واشنگتن براي محدود كردن برنامه هسته‌اي ايران توضيح داد: «اولويت فوري ما، احياي محدوديت‌هاي هسته‌اي (ايران) است زيرا با اعمال چنين محدوديت‌هايي در جايگاه بهتري براي رويارويي و مهار باقي مسائل قرار خواهيم گرفت. چيزي كه من مي‌گويم اين است كه ما اين مساله (محدود كردن فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران) را در جايگاه اول مي‌بينيم. ترتيب اول كار ما، بازگشت به برجام بر پايه پايبندي در قبال پايبندي است اما اصل طراحي برجام هميشه اين تصور را براي ما ايجاد كرده بود كه به تلاش سخت براي مواجهه و رويارويي با نگراني‌هاي عميق خود درخصوص ديگر فعاليت‌هاي ايران و ديگر عناصر تهديدي كه ايران ايجاد مي‌كند، ادامه دهيم و اين همان كاري است كه قصد داريم در آينده انجام دهيم.